El bileğinde ortaya çıkan ağrıların birçok nedeni olabiliyor. Ev kadınlarından, ofis çalışanlarına kadar geniş bir yelpazeyi etkileyen el bileği rahatsızlıkları genellikle bileği yanlış kullanmak ve aşırı yüklenmekten kaynaklanıyor.
Memorial Şişli Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Olcay Güler, el bileğinde ortaya çıkan ağrılar ve dikkat edilmesi gereken konular hakkında bilgi verdi. 

Ağrılar hareketlerinizi kısıtlamasın! 
El bileğindeki rahatsızlıklar oldukça yaygındır ve nedenleri çok farklı olabilmektedir. Travmalara bağlı rahatsızlıklar(Kırıklar, çıkıklar, tendon ve bağ yaralanması) olabileceği gibi el bileğinden geçen sinirlerin sıkışması ya da eklemlerin iltihaplanmasına bağlı rahatsızlık yaşanabilmektedir. El bilek rahatsızlıklarında en sık rastlanan şikayet ağrıdır. Yaşanan ağrılar hareket kısıtlığına yol açarak, kişinin gün içindeki aktivitelerini engelleyebilmektedir.

Doğru yapılmayan hareketler zarar verir!
El bileği vücut ağırlığını taşımak için dizayn edilmemiştir. Özellikle erkeklerin daha fit görünmek için yapmayı tercih ettiği şınav hareketi doğru yapılmadığı takdirde el bileğine zarar verebilmektedir. Spor salonlarında uygunsuz yapılan omuz üzerine ağırlık kaldırma çalışmaları da el bileğinde rahatsızlıkları neden olabilmektedir. Bireysel veya grup olarak yapılan egzersizler(Yoga, Plates vb.) sırasında el bileğine baskı yapan hareketlerden kaçınması gerekmektedir. 

Aktif kadınlar risk altında!
El bileğinde yaşanan sorunlar daha çok travmalar ya da kolu yanlış kullanmaktan kaynaklanmaktadır. Eskiden sosyal hayatın daha fazla içinde olan erkeklerde fazla görülen el bileğine bağlı rahatsızlıklar artık aktif yaşamın içinde yer alan kadınları da tehdit etmektedir. Kadınlarda özellikle menopoz sonrası görülen hormonal değişimlerinde etkisiyle kemiklerde erime ve eklem kıkırdaklarında yıpranma erkeklere göre daha çok görülmektedir.

Bebeğinizi yanlış taşımayın!
Yeni anne sendromu olarak da bilinen De Quervain rahatsızlığı el bileğindeki tendonların yıpranması ve iltihaplanmasıyla oluşmaktadır. En sık el bileğini çok ve yanlış kullanan kişilerde görülmekle birlikte, yeni doğum yapan kadınlarda da ortaya çıkmaktadır. Doğum sonrası yaşanan hormonal değişiklikler ve annenin zarar gelmesin düşüncesiyle bebeğini yanlış taşıması el bileğindeki tendonları zorlayıp yıpratmaktadır. Alışık olunmayan bir yükün ve hareketin farkında olmadan sürekli yapılması tendonların iltihaplanmasına neden olabilmektedir. Bebeklerin başparmak ve işaret parmağı kullanarak taşınması yerine avuç içi kullanarak kucağa alınması ya da taşınması sorunların yaşanmasının önüne geçebilmektedir. 

Yanlış diyet el bileğinizde sorun yaratabilir!
Aşırı beslenme problemleri ya da vücudun yapısına uygun olmayan şok diyetler kemik yapısına zarar verdiği gibi el bileğinde de sorunlara yol açabilmektedir. Sağlıklı olmak ya da kilo vermek için şok diyetler yerine diyetisyenin kişiye özel uygulayacağın beslenme programına uymak sağlıklı bir seçenektir. Bununla birlikte obezite sınırlarında aşırı kilolar da el bileğinde ortaya çıkan rahatsızlıklara neden olabilmektedir.

Sigara, iyileşmenizi geciktirebilir!
Sigara, insan sağlığı için hiçbir zaman tavsiye edilmemektedir. El bileğinde yaşanan sorunların oluşmasında sigara içmenin çok büyük bir etkisi olmamasına rağmen, yaşanan kırık ya da farklı rahatsızlıkların iyileşmesini geciktirmektedir. Kırıkların iyileşmesini engelleyen en önemli dış etkenlerden birinin sigara olduğu bilinmeli ve özellikle iyileşme sürecinde sigaranın dumanına bile maruz kalmaktan kaçınılmalıdır. 

Mouse kullanırken el bileğinizi sabit tutmayın!
El bileğindeki rahatsızlıklar genellikle aşırı yüklenme ve zorlamayla oluşsa da ofiste masa başı çalışanlar da risk altındadır. El bileğine giden sinirlerin sıkışması sonucu oluşan karpal tünel sendromunun bilinenin aksine bilgisayar başında fazla zaman geçirmek ve yanlış mouse kullanımıyla oluştuğuna dair yeterli kanıt bulunmamaktadır. Ancak, mouse kullanırken el bileğinin dayandığı bölge üzerindeki pivot hareketler, o bölgedeki deride nasırlaşma, kalınlaşma ve ağrılara neden olabilmektedir. Bilgisayar başında mouse ile çalışırken el bileğinin mümkün olduğu kadar sabit tutulmaması ve zaman zaman ara vererek bileğin dinlendirilmesi gerekmektedir. 

Bu belirtiler varsa ihmal etmeyin! 
Bütün bilek ağrıları ciddi bir hastalığın habercisi olmayabilir. Hafif burkulmalar ve kasların zorlanması bileğin istirahate alınması veya buz tedavisiyle giderilebilmektedir. El bileğinin ağrıları rahatsızlığın nedenine göre değişebilmektedir. 

• Travmalarla oluşan şiddetli ağrı.
• Uzun süren ve dinlenmeyle geçmeyen ağrılar.
• Eşyaları taşıyamamak
• Kolu kullanamamak
• Dinlenme esnasında ortaya çıkan ağrılar 
• Şişme ya da morarma 
• Ateş ve el bileği bölgesinde enfeksiyon belirtisi olabilecek ısınma gibi belirtilerde zaman kaybetmeden bir doktora gidilmelidir. Teşhis ve tedavide geç kalınması ileride telafisi çok daha güç sorunlara neden olabilmektedir. 

Ağrıya yol açan hareketten vazgeçin! 
Tedavideki esas şikayet olan bölgenin istirahate alınmasıdır. El bileğini zorlayan ve ağrıya yol açan aktivite varsa sonlandırılmalıdır. El bileği için özel hareketler vermek yerine bileğin tamamen dinlendirilmesi gerekir. Rahatsızlığın tam olarak belirlenebilmesi için görüntüleme yöntemlerinden de yardım alınmalıdır.  El bileğindeki rahatsızlıkların tedavisinde ameliyat sonraki seçenekler arasındadır. Görüntüleme yöntemleriyle bir dokunun bütünlüğünün kaybedildiği ve bunun ameliyatla giderebileceği düşünülüyorsa cerrahi yola başvurulmaktadır. Cerrahi yöntemde el bileğindeki rahatsızlığa göre kapalı ya da açık ameliyat tercihi yapılmaktadır. Ameliyatların ardından el bileğini ağrıtabilecek, çok ciddi yüke maruz bırakan, zorlayan aktivitelerden kaçınılmalıdır.

Günümüzde spor aktiviteleri toplumda ciddi oranda artış göstermiştir. Sağlıklı bir yaşam geçirme isteği ile toplumda yaygınlaşan sportif faaliyetler ile de spor yaralanmaları belirgin oranda artış göstermiştir.

            Spor yaralanmalarına neden olan faktörler kişiye ve çevreye bağlı olarak iki ana başlıkta toplanabilir. Kişiye bağlı sebepler yetersiz esneme, kas güçsüzlüğü, aşırı yüklenme, tedavi edilmemiş yaralanmalar olarak sıralanabilir. Çevresel faktörler ise uygunsuz spor malzemesi kullanımı, kötü zemin, yanlış egzersiz programları ve spor kurallarına uymamaktır.

            Akut ve kronik olmak üzere iki çeşit spor yaralanmasından söz edilebilir. Akut yaralanmalar spor yaparken ani olarak gelişen yaralanmalardır. Ciddi ağrı, şişlik, yaralanan bölgenin üstüne basamama, eklem bölgesini hareket ettirememe gibi şikayetler ön plandadır. Kronik yaralanmalar ise spor veya uzun egzersiz sonrasında ortaya çıkan ağrılardır. 

            Kişi spor yaptığı sırada ağrı veya zedelenme hissederse aktivitesine o anda ara vermelidir. Ara vermeden ısrarla spora devam edilmesi ağrının şidddetlenmesine ve daha ciddi spor yaralanmalarına neden olabilir.

            Özellikle uzun dönem spor yapmamış veya spora ara vermiş kişilerin, spora başladığı ilk dönemlerde anormal ağrı hissetmeleri normaldir. Ancak bu dönemde ısrarla uzun süren antrenmanlar, egzersizler yapmak kalıcı sakatlıklara yol açabilir. Bu nedenle özellikle spora ara verilmişse ilk egzersizler 20-30 dakikayı geçmemeli, geçecek egzersizlerde mutlaka en az 5-10 dakika ara verilmelidir. Spora başlangıç aşamasında ısınma ve germe egzersizleri mutlaka yapılmalı, egzersiz bitimini takibende başlangıçta yapılan ısınma egzersizleri tekrar edilmelidir.

            Tüm haftayı spor yapmadan geçirerek bütün haftann spor yükünü hafta sonuna sığdırmaya çalışanlar için ”Weekend Warriors” (Haftasonu Savaşçıları) terimi kullanılmaktadır. Özellikle ortayaş üstü populasyonda yaygın olan bu ”savaşçılar” sakatlanmalara en açık olan gruptur. Düzensiz ve hafta sonuna sığdırılmaya çalışılan spor aktivitelerinden kaçınılmalı, eğer sadece hafta sonu spor yapma imkanı var ise ısınma ve germe egzersizlerine dikkat ederek uzun ve yorucu olmayan egzersizler tercih edilmelidir.

            Profesyonel olmayan spor dalları ile uğraşan kişiler; devamlı aynı eklemlere yüklenmemek için belirli dönemlerde farklı spor ve egzersizleri tercih edebilirler. (Kış aylarında basketbol, baharda bisiklet, yaz aylarında ise yüzme gibi.) Böylelikle aynı eklemlere sürekli yüklenerek bu eklemlerde ortaya çıkabilcek kronik zedelenmelerin önüne geçilebilir.

            Spor Yaralanmalarından Korunmak için Öneriler:

• Spor öncesi ve sonrası ısınma ve germe egzersizleri yapın.
• Şok absorbe edici özelliği olan uygun ayakkabılar giyin.
• Sert ve engebeli zeminlerden kaçının.
• Kendinize uygun spor dalını seçin.
• Doğru spor ekipmanları kullanın
• İmkanınız var ise spor salonları yerine açık havada spor yapmayı tercih edin.

            Ne zaman doktora başvurmalıyım?

• Yaralanma sonrası ciddi ağrı, şişlik, uyuşma
• Yaralanma bölgesinin üzerine basamama ve yük verememe
• Eski yaralanma bölgesinin tekrar zedelenmesi; o bölgede ağrı ve şişlik olması
• Eklem bölgesinde anormallik ve güvensiz hareket ettirme.

En sık spor yaralanmaları diz ve ayak bileğinde yaşanmaktadır. Bu yaralanmalar kilo fazlalığı olan kişilerde daha sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Bu yüzden özellikle kilo vermek için spor yapan kişilere önerilerim:

• Eklemlere fazla yük verecek futbol, basketbol gibi spor dalları kilo vermek amaçlı kullanılmamalıdır.
• Yüzme , koşu bandı kullanmadan düz yürüyüşler yapılabilir.
• Egzersiz programı oluşturmadan önce mutlaka sağlık kontrolü yaptırın.