ERİŞKİN DÜZ TABANLIK(PES PLANUS)

Düztabanlık (pes planus) halk arasında taban düşüklüğü olarak da bilinmektedir. Yetişkin bir insanın ayağına tabanına bakıldığında, uzunlamasına ayak kemerlerinde çukurluklar görülmektedir. Ayak uzunlamasına çukur kemerlerin görevi ayaktaki yük dağılımının doğru şekilde sağlanmasıdır. Ayak uzun çukurların kemerlerinin kaybolması veya az olmasına düztabanlık denir. Düz tabanlık durumunda, vücut ağırlığını ayakta dağılımı düzgün olmadığından dolayı şikayetler görülmektedir.

DÜZTABANLIK BELİRTİLERİ NELERDİR?

Düztaban (pes planus)  çocuklarda ve yetişkinlerde, soruna yol açmamakla birlikte bir çok hastada şikayetlere neden olabilir.

En sık şikayetler;

• Ağrı: Düztabanlık durumunda en sık karşılaşılan belirti gerilmiş kaslar ve bağlardan kaynaklanan ayak ağrısı ve baldırlarda ağrıdır. Diz ve kalçada da ağrıya neden olabilir
• Bacakların çabuk yorulması
• Ayaklarda sertlik veya uyuşma hissi
• Ayaklarda basış bozukluğuna ikincil gelişen nasırlaşmalar
• Yürüme veya denge ile ilgili sorunlarla da karşılaşılabilir.

DÜZTABANLIK NEDENLERİ NELERDİR?

Genetik faktörlere de bağlı olarak doğuştan gelen anomaliler düztabanlığa yol açabilir. Ailesinde düztaban olanlarda görülme ihtimali daha yüksektir.

• Doğuştan gelen anomaliler(Aksesuar naviküler, Vertikal talus, Koalisyon vb)
• Geçirilmiş ayak travması
• İlerlemiş yaş
• Romatizmal Hastalıklar
• tibialis posterior tendonunun yetmezliği
• Obezite ve diyabet 

DÜZTABANLIK TEŞHİSİ NASIL YAPILIR?

Düztabanlık teşhisini fizik muayene ile ortaya koymak mümkündür. Yürüme ve ayak durma esnasında ayak uzunlamasına kemerdeki çökme net ortaya konabilir.

• Düztabanlık ayakkabılarda anormal aşınmaya neden olabileceği için hastanın ayakkabılarını kontrol eder.
• Ayak parmaklarını kaldırmak gibi basit hareketlerle ayak ve bacakları gözlemler.
• Aşil tendonu veya posterior tibial tendon gibi ayak ve bacaklardaki diğer tendonlar da dahil olmak üzere kasların ve tendonların kuvvetini test eder.

Fizik muayene sonrası düztabanlık teshişi ve nedenleri ortaya koymak için görüntüleme yöntemleri kullanılmaktadır.

• Ayak grafisi: Röntgen ile ayaklardaki kemiklerin ve eklemlerin görüntüleri elde edilebilir.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT): Kemik yapıları daha ayrıntılı değerlendirme için bilgisayarlı tomografiden faydalanılabilir.
• Manyetik Rezonans (MR): Hem kemik-eklem hem de yumuşak dokular için daha detaylı görüntüler elde edilir.

DÜZTABANLIKTA KONSERVATİF TEDAVİSİ

• Düztabanlıkta tedavi, sorunun ciddiyetine ve nedenine bağlıdır.
• Ağrısız ve başka şikayete neden olmayan düztabanlıklara tedavi verilmez.
• Ayak kemer destekleri(tabanlık) düztabanlığa bağlı ağrıları hafifletmek için faydalı olabilir. Ayak kıvrımlarını destekleyen özem tasarlanmış destekler de tercih edilebilir. Ayak kemerini destekleyen cihazlar düztabanlığı tedavi etmez, sadece şikayetleri azaltır.
• Ayakkabı değiştirme (ayakkabı modifikasyonu),
• Germe egzersizleri. Özellikle kısa aşil tendonuna bağlı gelişen düztabanlıkta bu tendonu rahatlatan egzersizler fayda sağlamaktadır. 
• Özellikle şikayetleri arttıran etkinliklerden kaçınılmalıdır. Ağır sporlar yerine yürüyüş, bisiklet veya yüzme tercih edilebilir.
• Yaşanan ağrılar için doktorun tavsiye edeceği ağrı kesiciler kullanılabilir.

DÜZTABANLIKTA CERRAHİ TEDAVİ

Düztabanlıkta konservatif tedaviye cevap vermeyen hastalarda  problemi düzeltmek için cerrahi gerekebilir. Düztabanlığın sebebine göre cerrahi seçenekler gündeme alınmaktadır.

• Ayak bileği talus kemiğinin doğuştan dikey olduğu düztabanlıklarda(vertikal talus)cerrahi yapılabilir.
• Tarsal koalisyonda(kaynaşık kemikler) kemikleri ayırmak için cerrahi müdahale gereklidir.
• Düztabanlığa bağlı gelişen kemik çıkıntılar cerrahi yöntemle tedavi edilebilir.
• Kemikler kesilerek(osteotomi/kolon uzatma, kalkaneal kaydırma) ve/veya eklemler dondurularak ayağa uygun şekil verilebilir.
• Tendonların şişmiş ve hastalıklı kılıfları cerrahi yöntemle temizlenebilir.
• Vücuttaki bir tendon yapıştığı kemikten ayrılıp başka bir yere tespit edilerek ayağın olması gereken şekile getirilmesine katkı sağlanabilir. (tendon transferi)