Ortopedi ve Travmatolojide Kök Hücre

Kök hücre enjeksiyonu, yenilikçi bir tedavi yaklaşımı olup, eklemindeki dejeneratif değişiklikleri onarmayı ve doku iyileşmesini teşvik etmeyi hedefler. Kök hücre, vücudun herhangi bir organ ya da dokusunda özel bir görev yapabilmek için tam olarak olgunlaşmamış karmaşık bir yapısı olan öncül özel bir hücredir. Kök hücre bedenin başka hücrelerine dönüşebilme yeteneğine sahiptir. Vücudumuzun herhangi bir yerindeki zedelenme sonrası bu dokuyu onarabilme potansiyeline sahiptirler.

Ortopedi ve Travmatolojide Kök Hücre Hangi Hastalıklarda Kullanılır?

Ortopedi alanında bir çok çalışmaya ışığında, kök hücrelerin en önemli kullanım alanı eklem kıkırdak, kas ve tendon hasarlarıdır.  Bunun yanında çeşitli yumuşak doku yaralanmalarında, kırıkların kaynama gecikmelerinde de kullanımları konusunda da bilimsel çalışmalar mevcuttur.

• Eklem kıkırdağı zedelenmeleri.
• Kalça ve diz kireçlenmeleri.
• Avasküler nekroz(Kemik çürümesi)
• İyileşmesi uzamış tendon sorunları
• Kaynamayan kırıklar.
• Burkulma dahil bağ yaralanmaları
• Sporcu yaralanmalarında hızlandırıcı tedavi olarak.

 

Ortopedi ve Travmatolojide Kullanılan Kök Hücre Çeşitleri Nelerdir?

Yağ doku kaynaklı kök hücre: Vücudumuzda yağ dokusunun yoğun olduğu bölgelerden özellikle göbek bölgesi kök hücre bakımından zenginidir. Yağ dokudan hazırlanan kök hücre sık kullanılmaktadır.

Kemik iliği kök hücre: Kemik iliği vücudumuzdaki büyük kemiklerimizin içinde yoğun olarak bulunur. Leğen kemiği ise kemik iliği kaynaklı kök hücre hazırlamak için en iyi bölgedir.

 

Ortopedi ve Travmatolojide Kök Hücre Vücüdumuzda En Sık Hangi Bölgelerden Elde Edilir?

Kök hücre; embriyonik dokulardan, yağ dokusu ve kemik iliği gibi yetişkin dokulardan da elde edilebilir. Erişkin kökenli kök hücreleri insan vücudunda bulunan birçok farklı dokudan elde edilebilmektedir. Vücutta kök hücreler en sık kemik iliğinden ve yağ dokudan elde edilirler. Bunun dışında eklem içi sinovyal zar gibi dokulardan da kök hücreler elde edilmiştir. Bu dokularda elde edilen kök hücreler özel işlemlerden geçirilerek yada kültür ortamında çoğaltılarak uygulanabilir. Yağ dokuları, yağ dokusu kök hücrelerinin, özellikle kemik iliğine kıyasla bol miktarda kök hücre toplanması, izolasyonu ve çoğaltılmasında avantaja sahiptir. Hastalarda daha az rahatsızlığa neden olmakta birlikte yağ dokusundan kök hücre elde etmek kolay olduğundan ve çoğu zaman kemik iliği hücrelerinden türetilenlerden daha fazla çoğalma kapasitesine sahip olduğundan, yağ dokusu ideal bir kök hücre kaynağı olarak düşünülebilir. Yağ dokusundan türetilen kök hücreler, güçlü bir yapıya sahiptir, damar hücreleri de dahil olmak üzere çeşitli hücrelere ve yapılara farklılaşma kapasiteleri bulunmaktadır.. Bu durumda rejeneratif (yenileyici) tıpta kullanım için ideal olarak kabul edilir.

Kök Hücre Nasıl Elde Edilir?

Yağ dokusu toplama işlemi, hedeflenecek bölgenin dikkatli bir şekilde belirlenmesi ile başlar. Pratikte ise en sık donör (verici) alanlar uyluk dış, kalça ve karın bölgeleridir. Lokal anestezi altında yapılan işlemde yaklaşık 30 ml yağ özel şırıngalar ile aspire edilerek alınır. Toplanan materyali içeren şırıngalar iki veya üç kez steril serum fizyolojik solüsyonu ile temizlenir ve 30 dakika bekletilir. Daha sonra üstte kalan sıvı atılır ve çökelti elde edilir, kalan yağı içeren enjektörler kapalı şekilde işlenmek üzere steril bir şekilde laboratuvara gönderilir. Çoğaltılan kök hücreleri uygun ortamlarda saklanır. Gereken ve uygun yerlere enjekte edilir.

Ortopedi ve Travmatolojide Kök Hücre Nasıl Uygulanır?

Kök hücreler, kültür veya santrifüj yöntemi ile elde edildikten uygulanır. Uygulamanın iki yolu mevcuttur. Birincisi eklem içine enjeksiyon yöntemidir. Bu yöntemde ekleme verilen kök hücrelerin hasarlı bölgeye ulaşması istenir. Kök hücrelerin etkiniğini artırmak amacıyla aynı anda beraberinde PRP (TZP, trombositten zengin plazma) gibi büyüme faktörleri veya hyalüronik asit özel kimyasallar eklenebilir. İkincisi iise kök hücreler vücutta eriyebilen özel taşıyılar üzerine yerleştirildikten sonra hasarlı bölgeye açık olarak uygulanır. Taşıyıcı üzerine yerleştirilen kök hücrelerin kıkırdak hücrelerine hedeflenir.

Ortopedi ve Travmatolojide Kök Hücre Tedavisi Ağrılı Mıdır?

Kök hücre elde edilmesi işlemi sırasında hastaların her hangi bir ağrı ya da acı hissetmemesi için sedasyon uygulanmaktadır. Kök hücre elde edilmesi sırasında hastalar hafif sıkışma ve baskı hissedebilmektedir. Tedavinin uygulanmasında ise enjeksiyon ve cerrahi işleme göre farklı ağrı kesiciler kullanılmaktadır.

Kök Hücre Tedavisinde Hasta Seçimi Önemli midir?

Her hastaya kök hücre tedavisi uygulamak doğru bir yaklaşım değildir, bu nedenle hasta seçimi önemlidir.  Hastanın ve rahatsızlığın durumu yaş ve cinsiyet gibi durumlar göz önüne alınarak kök hücre tedavisine karar verilmelidir. Özellikle kıkırdak yapının tamamına yakınının kaybolduğu hastalarda gruplarında kök hücre tedavisi uygun değildir.

Kök hücre tedavisi;

1-Erken dönemde kıkırdak hasarlanması başlamış

2-Kıkırdak hasarı olan ancak ameliyat olmak istemeyen hastalarda

3-Kıkırdak hasarları dışında kas, tendon yaralanmalarında, kalça ve dizde erken dönemde tanı konulan kemik beslenme sorunu olan hastalarda uygulanabilir.

Ortopedi ve Travmatolojide Uygulanan Kök Hücre Tedavisinin Riskleri Var mıdır?

Kök hücre tedavisinin ortopedi ve travmatoloji rahatsızlıklarında kullanımında yaygın riskler bulunmamaktadır. Ancak her işlem gibi ortopedik rahatsızların tedavisinde uygulanan kök hücre uygulamasının da riskleri olabilmektedir.

Kök hücre uygulamasının riskleri şu şekildedir

• Uygulanan lokal veya genel anestezi alerjik tepkiler olabilir.
• Kök hücre tedavisinin uygulandığı bölgede kanama veya morarma görülebilir.
• Sinir ve kan damarlarında hasar meydana gelebilir.
• Nadir de olsa uygulama bölgesinde enfeksiyon gelişebilir.
• Tedavinin uygulandığı bölgede şişlik, dokunmaya karşı hassasiyet veya ağrı gelişebilir.
• Kök hücreler işlem sonrası her türlü hücreye dönüşebilmektedir. Özellikle kıkırdak yaralanmalarına yönelik kök hücre uygulamalarında kıkırdaktan başka kemiksel yapılar oluşabilmektedir. Bu tür oluşumlar çok nadiren de olsa ikinci bir cerrahi işleme neden olabilmektedir.

Kök Hücre Tedavileri Kanser Riski Var mıdır?

Ortopedi ve travmatoloji alanında uygulanan kök hücre tedavileri kanser oluşumuna neden olduğuna dair bilimsel kanıt yoktur.

Ortopedi ve Travmatolojide Uygulanan Kök Hücre Tedavisi Kaç Defa Uygulanmaktadır?

Kök hücre tedavisi hastalığa ve uygulanan kök hücre işlemine göre değişebilmektedir. Hastalığın durumuna göre bazen birden fazla seans uygulanabilirken genellikle tek seansta amaca ulaşılabilmektedir.

Ortopedik Hastalıklarda Kök Hücre Tedavisi Ne Kadar Sürer?

Eklem içine uygulama yapılan kök hücre tedavilerinde yağ ve kemik iliğinden kök hücrenin alınması 20-25  dakika sürmektedir. Ardından kullanılan prosedüre göre 1 ile 2 saat arasında kök hücrenin ayrıştırma süreci vardır. Ardından 1 dakika da enjeksiyon süresi vardır. Bu işlemler esnasında kök hücre alınması ve enjeksiyonu hasta ile ilgilidir. Bu esnada hasta istirahat eder. Ancak matriks adı verilen örtü şeklindeki taşıyıcılar ile cerrahi olarak gerçekleştirilen kök hücre işlemlerinin süresi yapılacak cerrahi prosedüre göre  1-2 saat sürebilmektedir.

Ortopedik Hastalıklarda Kök Hücre Tedavisi Sonrası Ne Zaman Taburcu Olunur?

Kök hücre tedavisi sonrası ameliyathaneden çıkarılan hastada her hangi bir sorun yok ise 4-6 saat sonra taburcu edilir.

Ortopedi ve Travmatolojide Kök Hücre Sonuçları Başarılı Mıdır?

Kök hücrelerin kıkırdak onarımı hayvan deneylerinde kanıtlanmış olmasına rağmen, insanlarda kanıtlar sınırlıdır. Mevcut çalışmalarda farklı hastalıklarda farklı sonuçlar vermekle birlikte ortalama başarı oranları % 75-85 olarak bildirilmiştir. Kök hücre tedavisi sonrası elde edilen kıkırdak orijinal kıkırdak değildir. Ancak iyileşme dokusunun kalitesi ve dayanıklılığı hususunda birçok umut verici sonuçlar olmakla birlikte uzun dönem sonuçları hala bilinmemektedir.