OMUZ EKLEMİ ANATOMİSİ

Omuz eklemi kalça eklemine benzer şekilde top ve yuva eklemidir. Humerus (üst kol kemiği) üst ucundaki baş kısmı ile skapula’ın (kürek kemiği) glenoid denilen yuva kısmı arasındaki oluşan bir eklemdir. Vücudumuzdaki diğer eklemlerden daha geniş bir hareket aralığına sahiptir. Omuz eklemini saran çevre kas ve tendonlar eklemi destekler ve eklemi hareket ettirir.Omuz eklemi, vücudumuzdaki diğer eklemlere göre daha geniş bir hareket açıklığı ile hareket eden eklemimizdir.

Omuz protezi ameliyatları; omuz ekleminde kireçlenmesi, tamir edilemez tendon hasarları olan, avasküler nekroz, kırıklar ve tümörlere bağlı hasar gören eklemin implantlarla değiştirilmesidir. Amaç; ağrıyı geçirmek, eklemdeki hareketliliği yeniden sağlamak, işlevini geri kazandırmak için yapılmaktadır.

OMUZ EKLEM PROTEZİ ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

Her hastalık sürecinin birçok tedavisi bulunduğu gibi sıklıkla kullanılan omuz protezinin de birçok çeşidi bulunmaktadır. Buradaki çeşitlilik durumu hastanın iyileşme ve hasar sürecine bağlı olarak değişir.

Burada omuz protezinin hangi çeşidinin kullanılacağına yapılan tetkikler ve hastalıklara göre karar verilir. Omuz eklem protezleri şu şekilde sıralanır:

1-Total Omuz Protezi: Hasar görmüş olan humerus başı ve glenoid eklem yüzeyleri temizlenerek yerlerine metal ve plastikten üretilmiş özel parçaların kaplanması ile yapay eklem oluşturulmasıdır. Uygulanan implantlar eklemin anatomisine uygun olarak yapılmaktadır. Yani humerus başı  kemiği kanalının içine yerleştirilen sap kısmı üzerinebaş implantla, glenoid kavitede onun anatomisine uygun soket yapılmaktadır. Bu protezin ters omuz protezinden önemli farkı hastanın omuz eklemini saran liflerin (rotator manşet) sağlam olması ve işlev görmesi gereklidir.

2-Ters Omuz Protezi: Özel tasarımı sayesinde omuz üst kısmındaki vatka kasının (deltoid kas) kuvvet kolunu uzatarak omuz fonksiyonlarını arttırması öngörülmüştür. Teknik olarak total omuz protezine göre zor ve detaylı bir ameliyat olduğu için titiz bir cerrahi sonrasında sonuçları oldukça memnun edicidir.Ters omuz protezi omuzun oryantasyonunu değiştirir. Soket görevi gören eklem yüzeyi bir topla değiştirilir. Buna karşılık normalde top olan humerus başı ise bir soket haline getirilir. Bu dizayn şekli omuzun çalışma mekanizmasını değiştirerek fonksiyonel hale getirmektedir. Böylece deltoid (omuzda cilt altındaki kasımız) kasının uyguladığı güç artmaktadır.

Artritin belirgin olduğu ve çoğunlukla rotator manşetin yırtık olduğu durumlarda bu protez tipi uygulanabilir. Bu tendonlar (rotator manşet) omuz başının yuva içinde kalmasına yardımcı olurlar ve kol böylece kaldırılabilir.

 

3-Parsiyel Omuz Protezi: Bu protez tipinde omuz ekleminin yarısı değiştirilir. Glenoid eklem yuvası yerleştirilmez. Humerus kemiğinin kanal kısmına yerleştirilen sap kısmının üzerine metal baş takılır. Bu metal baş, hastanın doğal eklem yuvasına oturur. Bu protez tipi daha çok parçalı humerus üst uç kırıklarının tedavisinde tercih edilir.

OMUZ PROTEZ CERRAHİSİ HANGİ HASTALARA UYGULANIR?

Omuz protezi ameliyatı; genel anlamda diğer tedavilerin başarısız olduğu, fonksiyonlarını kaybetmiş ağrılı omuz olan hastalarda uygulanır.

 

• İleri evre omuz eklemi kireçlenmesinde
• Ciddi düzeyde omuz liflerinin yırtılması sonucu gelişen kireçlenme, ağrı ve fonksiyon bozukluklarında
• Tamir edilemeyen tendon yaralanmalarında
• Omuz eklemindeki kemiklerin avasküler nekrozu olarak tanımlanan kemik çürümesinde ve tümörlerinde
• Kırık tedavisinin ve iyileşmesinin mümkün olmadığı yaşlı hastalardaki parçalı omuz kırıklarında
• Romatizmal eklem hastalıklarının sebep olduğu eklem kireçlenmesinde omuz protezi ameliyatı uygulanmaktadır.
• Omuz bölgesi tümörlerinde

 

KİMLERE OMUZ PROTEZİ YAPILMAZ?

• Omuz protezinin işlev görmesini sağlayacak omuzdaki kas ve tendonlarda sinir hasarı
• Omuz ekleminde iltihap varsa
• Deltoid kas hasarı

OMUZ EKLEM PROTEZLERİ ÖNCESİ HANGİ HAZIRLIKLAR YAPILMAKTADIR?

Omuz eklem protezi planlanan hastalarda ameliyat öncesi hazırlık dönemi oldukça önemlidir. Sistemik hastalıklar açısından alınması gereken önlemler alındıktan sonra tüm hastalar vücuttaki olası aktif enfeksiyon durumuna karşı değerlendirilir. Mevcut enfeksiyon durumunda önce enfeksiyonun tedavisi tamamlanır (diş enfeksiyonu, idrar yolu enfeksiyonu vs.). Yapılan tetkik ve muayeneler neticesinde ameliyat için uygun olan hastalar omuz protez ameliyatına hazırlanır. Ameliyat öncesi hastanın planlaması yapılarak operasyonun teknik detayları gözden geçirilir ve uygun protez seçimi yapılır.

OMUZ EKLEM PROTEZİ AMELİYATI NASIL YAPILMAKTADIR?

Omuz eklem protez ameliyatı genellikle genel anestezi altında uygulanır. Hasarlı dokular temizlenerek özel bir  takım kılavuzlar yardımı ile çıkarılır. Uygun boyutlardaki protez belirlenerek yerleştirilir. Son kontroller yapılır, yara kapatılarak operasyon sonlandırılır.

OMUZ EKLEM PROTEZİ AMELİYATLARI SONRASI SÜREÇ NASIL İLERLER?

Hastanede kalış süresi hastadan hastaya farklılık göstermekle birlikte 2 ile 5 gün arasında değişir. Omuz eklem protezinde en çok korkulan komplikasyon enfeksiyondur. Enfeksiyon yani protezin iltihaplanması %0.1 ile %2 arasında görülür. Enfeksiyon riskine karşı, ameliyattan bir saat önce antibiyotik tedavisine başlanır, dikişler alınana kadar devam edilir ve operasyon sırasında özel önlemler alınarak enfeksiyon riski azaltılır. Ameliyat sonrası 2. hafta sonunda düzenli fizik tedavi programına alınır. 3 ila 6 haftalık bir süreçte aktif kullanıma izin verilir.

OMUZ EKLEM PROTEZİ HASTALARINDA HANGİ SORUNLAR ÇIKABİLİR?

Uzun dönemde komplikasyon sıklığı %15 civarındadır.

• Hematom
• Enfeksiyon
• İnstabilite
• Gevşeme
• Kırık